İsrail’in bazı Arap ülkeleri ile Türkiye’ye Gazze’de bir tampon bölge oluşturmak istediğini bildirdiği yazıldı İsrail gazetelerinde. Ancak iddia ortaya atıldığından beri bunun nasıl olacağına ilişkin bir bilgi verilmiş değil. Dolayısıyla İsrail’in bu bölgeyi ne kadar süreyle koruyacağı, uzun vadeli bir askeri varlık bulundurmayı planlayıp planlamadığı meçhul.
Bu belirsizliğin batının bir Tampon Bölge oluşturulmasına yaklaşımını da etkilediğini söylemeliyiz. Örneğin destekleyip desteklemeyeceği bu belirsizliğin ortadan kalkmasına bağlı. Eğer kararlıysa İsrail ne tür bir planı olduğunu açıklamak zorunda bu yüzden. Haaretz gazetesi bu tampon bölgenin teknik yönleri hakkında ayrıntı verilmediğini, bunun sadece İsrail ile Gazze Şeridi arasındaki sınır hattı boyunca uzanan, motorlu veya yaya saldırılarını önlemek amacıyla değişen derinlikte tarafsız bir bölge olacağının varsayıldığını yazdı.
DAHA ÖNCE DE OLMUŞTU
Eğer olursa bu bölgedeki üçüncü Tampon Bölge olacak. Tampon Bölge, iki bölgeyi birbirinden ayıran bir arazi şerididir, bilindiği gibi. Gazze örneğinde, Philadelphi Rotası olarak bilinen 100 metre genişliğindeki bir arazi şeridi, barış anlaşmasının bir parçası olarak Gazze Şeridi ile Mısır arasında bir tampon bölge olarak kurulu durumda zaten. 2005 yılındaki ayrılmadan önce İsrail ordusu da militanların sınıra yaklaşmasını önlemek için Gazze’de sınır duvarı boyunca bir kilometrelik bir tampon bölge oluşturmuştu. 2014 Gazze Savaşı’nın ardından bu kez İsrail, Hamas’ın attığı roketlerden, militan saldırılarından korunmak için Şerit’in sınırı boyunca bir tampon bölge ilan etmişti. Yani bölgede yeni bir durum değil bu.
Şimdi bir kez daha, İsrail tarafından ikinci kez bir tampon bölge oluşturulma niyetinin en temel gerekçesi, savaş sona erdikten sonra, füzes saldırısı tehdidi ortadan kalksa bile Gazze Şeridi’nin tehdit kaynağı olmaya devam edeceği korkusudur. Tampon Bölge’nin bunu engelleyeceği ya da en azından İsrail güvenlik güçlerine buna karşı organize olma fırsatı vereceği düşünülüyor.
GERÇEKÇİ DEĞİL
Orada bir Tampon Bölge kurmanın pek gerçekçi bir tarafı olmadığını vurgulamalıyız, öncelikle. Bu ciddi güvenlik sorunlarına yol açabilir İsrail için. Çünkü bu bölge daha fazla “yerinden edilmeye” yol açacak, bu da İsrail’i daha kolay hedef haline getirecek. Gazze sınırındaki bölgeler daha güvenli olabilir ama “askerden arındırılmış” bölgede İsrail ordusu açık hedef olabilir.
Ayrıca ABD’nin tutumu burada belirleyici olacak görünüyor. Çünkü Joe Biden yönetimi Hamas’ın ortadan kaldırılmasını savunmakla beraber, Gazze’nin küçültülmesine taraftar olmadığıı açıklamıştı. Savaşın başlamasından bu yana Biden yönetimi Gazze sınırında herhangi bir değişikliğe karşı olduğunu kesin bir dille ifade etmişti. Gözlemciler Biden’ın, İsrail’in bölgede kalıcı bir varlık göstermesine karşı çıkmasının beklendiğini belirtiyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in, Haaretz gazetesinde yer alan ABD’nin Gazze’deki savaşla ilgili olarak önerdiklerine bir göz atmalı: “Filistinlilerin Gazze’den zorla göç ettirilmemesi. Gazze’nin İsrail’e karşı terörizm ya da diğer saldırıları başlatmak için bir platform olarak kullanılmaması. Gazze’deki toprakların küçültülmemesi, Filistin topraklarının Gazze ve Batı Şeria için birleşik bir şekilde yönetilmesi taahhüdü”.
Bu öneriler elbette ABD’nin “Filistin sevdasından ya da çok demokrat olmasından” kaynaklanmış değil. Ortadoğu’da da gerilemede olan ABD’nin bölgede daha da fazla müttefiksiz kalmamak için Arap ülkelerini kaybetmeme tutumudur buna yol açan. Ama şöyle ya da böyle, İsrail’in kararını hayata geçirmede ciddi bir engel olabilir.
Batılı ülkelerin tutumu da henüz tam olarak net değil, yukarıda belirttiğim gibi. Yine Haaretz’e göre batılı güçler tampon bölgenin kalıcı hale gelmesinden endişe duyuyorlar.
Tüm bunlara rağmen İsrail Tampon Bölge kurma ısrarını sürdürerek bu planı hayata geçirirse ABD ile Batı’nın tepkisini göğüslemek zorunda.
Göreceğiz.
