Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) çağrısıyla İstanbul Şişli’de toplanan emekliler, “Emeklilikte insanca yaşamak haktır” sloganı altında bir eylem gerçekleştirdi. “Saray’a değil emekliye bütçe”, “Kaynak var, niyet yok” ve “Emekli hesabı sandıkta soracak”
Şişli’deki eylemde, DİSK Emekli Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz, emeklilerin toplumsal taleplerini dile getirdi. Yavuz, nitelikli ve ücretsiz sağlık hizmetinin öncelikli talep olduğunu belirterek, iktidarın sağlık sistemindeki özelleştirme politikasını eleştirdi. “Emeklileri sırtında yük olarak görenler, işçilere ‘daha çok çalışın daha az kazanın’ diyorlar. Emekliler her gün biraz daha yoksullaştırılıyor, öğrencilerin barınma hakkı ihlal ediliyor,” diyen Yavuz, emeklilikte insan onuruna yakışır bir yaşam, emekli aylıklarının enflasyona ve milli gelire endeksli olması, bayram ikramiyelerinin asgari ücret düzeyine çıkarılması gibi konulara dikkat çekti.
Cumhuriyet’ten Cengiz Karagöz‘ün aktardığına göre, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ise DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından hazırlanan ve Türkiye’deki emeklilerin yaşam koşullarını gözler önüne seren “Avrupa’da ve Türkiye’de Emeklilerin Durumu” raporunun sonuçlarını açıkladı. Raporda öne çıkan detaylar şöyle:
İş arayan emeklileni sayısı artıyor
Türkiye’de ortalama emekli aylığı merkez Avrupa ülkelerinin yalnızca 6’da 1’i düzeyinde.
Türkiye’de emekli aylıkları 2012 ve 2021 arasında Avro cinsinden yüzde 33.6 oranında azaldı.
2012 yılında Türkiye’den daha düşük aylığa sahip 9 Avrupa ülkesi varken bu sayı 2021 yılında 1’e düştü.
Emekli aylık ödemelerinin gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı 27 Avrupa Birliği ülkesinde ortalama yüzde 9.5 iken Türkiye’de sadece yüzde 4.1.
2002 yılında Türkiye’de emekli ve hak sahiplerinin aylıklarının ortalaması asgari ücretin yüzde 22 fazlası iken, 2023’te yüzde 26 altına düştü.
Ortalama emekli aylığının kişi başına GSYH’ye oranı 2002’de yüzde 46.4 iken bugün yüzde 27.7’ye geriledi.
2002 yılında çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı yüzde 36.6 iken Aralık 2023’te yüzde 55.3’e yükseldi.
Yine rapora göre SGK’de emekliler için yeterince kaynak var: Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2002 yılında yüzde 61 iken 2023’te yüzde 76.4’e ulaştı.
Çerkezoğlu’ndan emeklilikte insanca yaşam çağrısı
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, emeklilerin insanca bir yaşam sürdürme hakkının, ülkeyi yönetenlerin en temel görev ve sorumlulukları arasında olduğunu vurguladı. Emeklilik dönemlerinde açlık ve yoksullukla mücadele etmek zorunda kalan emeklilerin bu duruma, iktidarın politik tercihleri nedeniyle düştüğünü ifade etti. 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, emekli maaşlarının hesaplanma şeklinin ve güncelleme katsayılarının değiştiğini hatırlatan Çerkezoğlu, bu durumun emekli aylıklarını yetersiz hale getirdiğini belirtti. “Emekli aylıkları, insanca yaşamak için yeterli olmaktan çıkıp, ek gelire dönüştü,” diyen Çerkezoğlu, emeklilerin hak ettikleri yaşam standartlarına kavuşabilmeleri için örgütlü mücadelenin önemine dikkat çekti.
31 Mart’ta kırmzı kart
Eylemde yapılan açıklamalar sonrası, emekliler ellerinde taleplerinin yazılı olduğu “sarı kartları” gösterdi. Emekliler “kırmızı kartı” ise sandıkta göstereceklerini belirttiler.
