Borsa İstanbul’a son 2 yılda akın eden milyonlarca yatırımcının etkileri portföylerde de görülüyor. Türkiye’de vatandaşların finansal varlıkları için hisse senedi payı tarihi zirvesine çıktı. Yoğun halka arz trafiğinin de desteklediği artışta enflasyondan korunmak için hisse senedine yönelen yatırımcıların yaz başından bu yana hızlı bir artış gösterdi.
Ayrıca borsada kredili işlem yapan yatırımcılar da oynaklıktan sıkıntılı günler geçiriyor. Teminat tamamlama çağrıları sert düşüşlerde yoğunlaşırken, diğer yandan da satışlar nedeniyle eksi oranlarını artırıyor. Yüzde 80-85 faizle kullandırılan krediler, aracı kurumların faaliyet gelirlerini beslerken, terste kalan yatırımcılar için de pahalıya mal oluyor.
Borsa’da yükseliş enflasyondan korunmak isteyen yatırımcıların ilk durağı olurken, yoğun olan halka arzlardaki tavan serisinden de faydalanmak isteyen yatırımcıların ilgisi kümülatif sürüyor.
Yatırımcı sayısındaki artışla birlikte finansal varlık dağılımı da değişti. Hisse senedinin payı tarihi zirvelerine çıkarken, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) verilerine göre, yerli yatırımcıların hisse senedi payı yüzde 14,5 oldu.
Hazirandan eylül sonuna TÜİK TÜFE’de artış yüzde 25,11 olurken, BİST 100 endeksindeki yükseliş ise yaklaşık yüzde 60 oldu.
Yine TSPB verilerinde eylül sonunda “kur etkisinden arındırılmamış olarak” yurt içi yerleşiklerin yani vatandaşların döviz mevduatı da geçen yıla göre gerileyerek yüzde 22,41 oldu.
Borsa İstanbul’da yabancı payı ise yüzde 36,83 olmuştu. Haziran başında bu oran dibe vurduğunda yüzde 27,43 olmuştu. 2013-2020 yılları aralığında yüzde 65 seviyelerinde seyreden yabancı takas oranı 2020 itibarıyla düşüşe geçmişti.
Borsa İstanbul’da son dönemde görülen dalgalı seyir gün içinde de sert bir şekilde değişebiliyor. Güne beklenenden yüksek alımlar ya da satışlarla başlayan endeks, gün sonunda hızlı bir şekilde yön değiştiriyor.
Özellikle volatilitenin yüksek olduğu ortamda kredili işlemler konusunda yoğun uzman uyarılarına karşın TSPB verilerinde Haziran 2023 sonu itibarıyla kredili işlem yapan hesap sayısının 42 bin 738, işlem hacminin de 33,6 milyar liraya ulaştığı görüldü.
Bu belirsizlik ve dalgalı ortamda, tüm uyarılara rağmen kredili işlemlere talep sürerken, uzmanların verdiği bilgiye göre yüzde 40 oranında bono ile borçlanan aracı kurumlar, yüzde 80-85 arası faizlerle yatırımcılara kredi kullandırıyor.
Kredili alım işlemlerinde en önemli oran: Öz kaynak. Yatırımcının yüzde 50 oranında öz kaynak bulundurma zorunluluğu olurken, Borsa İstanbul’da sert düşüşlerde portföyler de değer kaybettiğinden oranı tutturmak zorlaşıyor.
Van Büyükşehir Belediye Başkanı DEM Partili Abdullah Zeydan, kayyum yönetiminin belediyeyi 8.5 milyar TL borca soktuğunu belirterek, “Ne yazık ki belediyemizde büyük bir tahribat var. 2022 yılında bu borç sadece 400 milyon TL iken, son 1.5 yılda yeni valinin atanmasıyla bu borç 8.5 milyar TL’ye ulaşmış” dedi.
Edirne’de, olgunlaşan lavanta çiçeklerinden uçucu yağ çıkarma işlemi başladı. Yaklaşık 1000 dönümde ekilen lavanta tarlalarındaki hasadın iki hafta sürmesi bekleniyor. Hasat edilen lavanta çiçekleri alttan ısıtmalı distilasyon kazanlarına bırakılarak, ekonomik değeri yüksek uçucu yağ elde ediliyor. Lavanta bitkisinin tarladaki ekim sıklığı ve bitkinin yaşına göre değişmekle birlikte bir dönümden ortalama 600 kilogram çiçek hasat edilebiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek, lavanta üretiminin dünya genelinde arttığını ifade ederek, üreticilerin birlik halinde hareket ederse ürünlerini daha iyi pazarlama ve ekonomik gelir elde etme şansı yakalayacaklarını belirtti.